БМТ Хавфсизлик Кенгашида резолюцияга овоз бериш жараёни. news.un.org сайти фотосурати
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Хавфсизлик Кенгаши Эронга қарши санкцияларни қайта тиклади ва Хитой ва Россиянинг уларни қайтаришни кечиктиришни таклиф қилувчи резолюциясини рад этди. Бу ҳақда БМТ ахборот маркази хабар берди.
Жараён Европа давлатлари — Буюк Британия, Германия ва Франция Эрон ядровий дастурини чеклашни мақсад қилган Қўшма кенг қамровли ҳаракатлар режасида (ҚКҲР) назарда тутилган snapback механизмини қўллаганидан кейин бошланган.
Хавфсизлик Кенгашининг 2231-резолюциясида мустаҳкамланган snapback механизми ҚКҲРга аъзо бир давлатга Кенгашни бошқа бир томоннинг келишувни сезиларли даражада бузганлиги ҳақида хабардор қилиш имконини беради. Агар Кенгаш санкцияларни енгиллаштиришни давом эттириш учун овоз бермаса, аввалги чекловлар автоматик равишда тикланади.
Россия ва Хитойнинг санкцияларни енгиллаштириш бўйича таклифи Россия, Хитой, Жазоир ва Покистондан атиги тўртта ёқлаб овоз олди ва керакли тўққиз овозга эга бўлолмади. Дания, Франция, Греция, Панама, Серра-Леоне, Словения, Сомали, Буюк Британия ва АҚШ қарши овоз берди. Гаяна ва Корея Республикаси бетараф қолди.
Россия ва Хитой Хавфсизлик Кенгаши йиғилишларида Европа давлатларининг snapback механизми ва ташаббусининг ўзини ноқонуний деб билишларини таъкидлаб, уларни 2231-резолюцияни ҳам, ҚКҲР қоидаларини ҳам бузувчи бир томонлама санкцияларда айблашди. Москва ва Пекин делегациялари дипломатик ечим зарурлигини таъкидладилар ва барча томонлар, жумладан АҚШ ва Эрон ўртасида музокараларни қайта бошлаш билан ҚКҲРни яна олти ойга узайтиришни таклиф қилишди, аммо бу таклиф рад этилди.
Франция, ўз навбатида, Эрон ядро дастурининг кучайиши ва Атом энергияси халқаро агентлиги (МАГАТЭ) билан ҳамкорлиги қисқарганига ишора қилди. Элчи Жером Боннафоннинг таъкидлашича, Эрон бойитилган уран заҳираларини келишувда белгиланган чегарадан сезиларли даражада оширган ва МАГАТЭнинг асосий объектларга киришини чеклаган. У «снапбэк» механизмини халқаро тинчлик ва хавфсизликни, шунингдек, ядро қуролини тарқатмаслик глобал режимининг яхлитлигини сақлаш учун зарур деб атади.
Аввалроқ, 24 сентябрь куни БМТ Бош Ассамблеяси минбаридан сўзга чиққан Эрон президенти Масуд Пезешкиан «АҚШнинг буйруғи билан» ишлаётган «учта Европа давлати» – Буюк Британия, Германия ва Франциянинг санкцияларни тиклаш борасидаги саъй-ҳаракатлари халқаро ҳамжамият томонидан қўллаб-қувватланмаслигига умид билдирганди.
«Ушбу учрашувда яна бир бор такрор айтаманки, Эрон ҳеч қачон ядро қуролини яратишга интилмаган ва бундай қилмайди ҳам. Биз ядровий қуролга интилмаяпмиз ва бу бизнинг эътиқодимиз масаласи ва раҳбаримизнинг фатвоси; шунинг учун биз ҳеч қачон бундай оммавий қирғин қуролини яратишга интмаганмиз ва ҳаракат ҳам қилмаймиз», — дея таъкидлаганди Пезешкиан.
Қайта тикланган санкцияларга қуйидагилар киради:
▪️ Эронга қурол етказиб беришни тақиқлаш,
▪️ уранни бойитиш ва қайта ишлаш билан боғлиқ фаолиятни чеклаш;
▪️ Эроннинг айрим фуқаролари учун саёҳат чекловлари,
▪️ жисмоний ва юридик шахсларнинг активларини музлатиш,
▪️ савдо, молия ва транспорт соҳасида чекловлар.
Ушбу чора-тадбирлар 2006-2010 йиллари қабул қилинган Хавфсизлик Кенгаши резолюциялари қоидаларини такрорлайди ва улар бир қанча Европа давлатларининг миллий қонунчилигига автоматик тарзда киритилган.
