Қамчибек Ташиев. akipress.org сайти фотосурати
Қирғизистон Бош вазири ўринбосари ва Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси (МХДҚ) раиси Камчибек Ташиев Тожикистон билан чегарадаги баҳсли ҳудудларни аниқлаш ишлари тўлиқ якунланганини — ҳамма нарса давлат хариталарига киритилганини маълум қилди. АКИпресс Аввалги тартибсизликлар, жанжаллар, можаролар ва ноаниқликлар энди бўлмайди, дея хавфсизлик хизмати раҳбари сўзларидан иқтибос келтиради «АКИpress» нашри.
Ташиев Қирғизистоннинг Боткен ва Лайлак туманларида чегара бўйлаб 114 километрга чўзилган тўсиқлар аллақачон ўрнатилганини айтди. МХДҚ раҳбари ўз сўзини тўғрилаб, ишлар куну тун давом этаётгани сабабли, тўсиқлар 120 километргача чўзилиши мумкинлигини айтди.
Унинг қўшимча қилишича, чегара демаркацияси иншоотлари учун тиканли симлар илгари Ўзбекистон ва Россиядан сотиб олинган, аммо ҳозирда улар жазони ижро этиш колонияларида жазони ўтаётган маҳбуслар томонидан мамлакат ичида ишлаб чиқарилмоқда.
Шунингдек, Қирғизистон ва Тожикистон ўзаро ҳудудлар ва аҳоли пунктларини алмашишган.
«Алмашув тахминан тенг бўлди: бизга 198 та уй беришди, биз 181 та бердик; бизга 84 та бўш ер участкаси беришди, биз 133 тасини бердик; бизга 12 та ижтимоий объект беришди, биз 8 тасини бердик; бизга 2 та пост беришди, биз 1 та бердик», — дея Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раиси аниқ статистикани тақдим этди.
Тошиев жараённи илгари қирғиз оилалари яшаган, аммо вақт ўтиши билан кўпчилик ўз ер участкаларини тожикларга сотган Тош-Тумшук қишлоғи мисолида тушунтирди. Вазиятни ўрганиб чиққандан сўнг, расмийлар қишлоқ аслида бошқа қирғиз оилаларига тегишли уйлар билан ўралганлигини аниқлаганлар, шунинг учун улар ерни қўшни давлатга бошқа тумандаги тенг миқдордаги ер эвазига беришган.
Хавфсизлик хизмати раҳбарининг сўзларига кўра, Қирғизистонда тожикларга ўтган аҳоли пунктларидан кўчирилган кўплаб оилалар учун 181 та уй қурилди.
«Бирорта ҳам оила уйсиз қолмади. Ҳар бир уй янги, нолдан қурилган ва унинг ёнида қўшимча 10 сотих ер ажратилган, шунда одамлар хоҳласалар, фарзандлари учун алоҳида уй қуришлари мумкин», — деб давом этди генерал.
Бундан ташқари, кўчирилганларга уйларини тиклаш учун маблағ ажратилган. Ҳаммаси бўлиб, расмийлар аҳолига 300 миллион сом (3,4 миллион доллар) берган. Таъкидланишича, 75 нафар фуқарога компенсация тўланган — ҳар бири 1 миллион сомдан (тахминан 11 500 доллар).
Кўчириш жараёни давом этмоқда, шунингдек, юртига қайтганлар учун янги уй-жойлар қурилиши ҳам давом этмоқда. Ташиевнинг сўзларига кўра, барча қурилиш ишлари шу йилнинг 30 ноябрига қадар якунланиши режалаштирилган.
ℹ️ Тожикистон-Қирғизистон чегараси 976 километрга чўзилган, шундан яқин вақтгача атиги 664 километри делимитация ва демаркация қилинган. Баҳсли ҳудудларда мунтазам равишда можаролар келиб чиққан. Энг йирик тўқнашувлардан бири 2022 йил 15-16 сентябрь кунлари содир бўлган, ўшанда кўплаб қурбонлар бўлган — тахминан 100 киши ҳалок бўлган ва 150 мингдан ортиқ аҳоли ўз уйларини тарк этишга мажбур бўлган.
Қирғизистон ва Тожикистон расмийлари бир-бирини қуролли тажовузда айблаганлар ва кейинчалик умумий чегараларни делимитация қилиш жараёнини кучайтирганлар. 2024 йил декабрь ойида Тожикистон-Қирғизистон чегарасини делимитация ва демаркация қилиш бўйича делегацияларнинг ҳамраислари — Миллий хавфсизлик давлат қўмиталари раҳбарлари Саймўмин Ятимов (Тожикистон) ва Камчибек Ташиев (Қирғизистон) баҳсли ҳудудларнинг қолган қисмларини делимитация қилиш ишлари тўлиқ якунланганини эълон қилишди.
