yuz.uz сайти фотосурати
Ўзбекистонда 2026 йил 1 январдан бошлаб ўз маҳсулотини сотаётган фермер ва деҳқонлар учун қўшилган қиймат солиғи (ҚҚС) ноль ставкада ҳисоблаб чиқилади. Бу қарор Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев томонидан қишлоқ хўжалигидаги ислоҳотларга бағишланган йиғилишда маъқулланди, деб хабар берди унинг матбуот хизмати.
ҚҚСдан озод этиш мева, сабзавот, гўшт, сут, тухум ва бошқа қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқарувчиларга тегишли бўлади. Лекин имтиёз пахта ва ғалла етиштириш билан шуғулланувчи фермер хўжаликларига тааллуқли бўлмайди.
Лекин қишлоқ хўжалигида ҳамон яширин иқтисодиёт улуши юқори. Етиштирилган маҳсулотнинг ҳаммаси ҳам ҳисоботларда қайд этилмайди. Озиқ-овқат маҳсулотларини сотишда қўшилган қиймат солиғи 12 фоизни ташкил этмоқда. Фискал юкни камайтириш тадбиркорлик субъектларининг «соя»дан чиқишига олиб келиши керак. Таъкидланишича, ноль ставкани жорий этиш ғояси хорижий экспертлар, хусусан, Халқаро валюта жамғармаси мутахассислари билан маслаҳатлашувлардан сўнг пайдо бўлган.
Шу билан бирга, маҳсулотни етиштиришда уруғ, ўғит, ёқилғи, транспорт, электр каби харажатлар учун ҳисобга олинган ҚҚСни қайтариб бериш амалиёти ҳам сақланиб қолади. Натижада, имтиёзлар мажмуаси фермер ва деҳқонларга қўшимча равишда 700 миллиард сўмгача (56,5 миллион доллар) товар айланмасини тежаш имконини беради.
Ушбу чора-тадбирлар соҳада шаффоф меҳнатни рағбатлантириш, йирик саноат плантациялари ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишлаш корхоналарини кўпайтириш учун замин яратишга қаратилган.
Шунингдек, йиғилишда аввал қабул қилинган ислоҳотлар ўз самарасини исботлагани таъкидланди. Пахта ва ғалла майдонлари қисқартирилди ва озиқ-овқат экинлари етиштиришга йўналтирилди. Хусусан, 160 минг гектар майдонда янги боғ ва токзорлар барпо этилди. Озиқ-овқат ишлаб чиқариш соҳасида 1 миллиард долларлик 1,5 минг лойиҳа амалга оширилди.
Ўзбекистон Қишлоқ хўжалиги вазири Иброҳим Абдураҳмонов қўшилган қиймат солиғи бекор қилингани ҳақидаги хабарни шарҳлар экан, агар бугунги кунда республикада 100 минг фермер бўлса, уларнинг 48 минг нафари давлат томонидан қўллаб-қувватланаётганини ҳис қилишини таъкидлади. Мулозимга кўра, имтиёзлар фермер хўжаликларининг рентабеллик даражасини 5-7 фоиздан 15 фоизга оширади. Яширин иқтисодиёт ҳам камаяди, чунки саноат парклари билан рақобатлаша олмайдиган кичик боғларнинг экспорт имкониятлари ортади. Бундан ташқари, фермер ва деҳқонлар ўз бизнесларини ривожлантириш учун фойдаланишлари мумкин бўлган салмоқли маблағларга эга бўладилар.
Республика Савдо-саноат палатаси раиси Даврон Ваҳобов қишлоқ хўжалигида яширин иқтисодиётнинг улуши 45 фоизга етаётганини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, бу саноат тармоқлари орасида энг юқори кўрсаткичлардан биридир. Шу боис бўлим бошлиғи ишлаб чиқарувчиларни ҚҚСдан озод қилиш ҳақидаги қарорни «инқилобий» деб атади. Шунингдек, унинг тушунтиришича, имтиёз пахта ва ғалла билан шуғулланувчи корхоналарга таъсир қилмаган, чунки у ерда бутун ишлаб чиқариш занжирини қамраб олувчи кластер тизими яратилган. Аммо бошқа фермерлар ҳам янгиликдан мамнун бўлишлари керак, чунки бу экспорт ҳажмини ошириш имкониятларини очиб беради, деди бошқарма бошлиғи.
