slovo.kg сайти фотосурати
Қирғизистон Миллий банки 2025 йил 14 апрел дан 17 сентябрига қадар Россия рубли билан барча пул операциялари фақат «Марказий Осиё Капитал банки» орқали амалга ошириладиган пилот лойиҳани ишга тушириш тўғрисидаги қарорни тасдиқлади. Бу ҳақда республика молия регулятори ҳужжатига таяниб, Kaktus.media хабар берди.
14 апрелдан бошлаб, қоида фақат нақд пул билан операциялар учун амал қилади. Нақд пулсиз пул ўтказмалари эса 1 майдан бошлаб жорий этиладиган лойиҳа остида бўлади. Айнан кўрсатилган кундан бошлаб Россия Федерациясидаги мигрантлар, шунингдек, Россия миллий валютасида пул ўтказмаларини амалга оширувчи компаниялар буни Бишкекда рўйхатдан ўтган «Капитал Банк» тизими орқали амалга оширишлари шарт.
Қарорда кўрсатилишича, бошқа тижорат банклари ҳам ушбу хизматларни кўрсатиши мумкин, фақат юқорида кўрсатилган кредит ташкилоти орқали, у эса бундай операцияларни амалга оширишда воситачи бўлади.
Миллий банк ҳужжати муқаддимасида қайд этилишича, пилот лойиҳа Қирғизистон молия тизимининг барқарорлиги ва иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш мақсадида қабул қилинган. Шу билан бирга, «Капитал Банк» раҳбарияти республика қонунчилиги, шу жумладан террорчилик фаолиятини молиялаштириш ва жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга қарши курашиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар талабларига риоя этилиши устидан назоратни амалга ошириш учун шахсан жавобгар бўлади.
Kaktus.media хабар беришича, Халқаро ишбилармонлар кенгаши вакиллари олти ой давомида барча трансфертлар, шу жумладан меҳнат мигрантларининг ўз оилаларига пул ўтказмалари, шунингдек, Россия Федерациясидан олиб келинган товарлар ва хизматлар учун тўловлар битта молия институти орқали амалга оширилишидан хавотир билдиришган. Бу ҳолат мамлакат иқтисодиётида тизимли хатарларни юзага келтириши мумкин. Масалан, банкнинг монопол позицияси ташкилот хизматлари учун бозор нархлари шаклланишининг бузилишига ва транзакция муддатларининг кечикишига олиб келиши мумкин.
«Бундай модел бир операторга қарамликни келтириб чиқаради, бу эса катта ҳажмдаги трансчегаравий тўловлар ва валюта операциялари учун тўсиқ бўлиб қолади. Техник носозликлар, санкциялар чекловлари, корреспондентлик муносабатларидаги носозликлар ёки бошқа чекловлар бўлса, барча операциялар занжири фалаж бўлиши мумкин, бу ҳам бизнесга, ҳам фуқароларга таъсир қилади», — дея хулоса қилади экспертлар.
Кенгашнинг эслатишича, ўтган йил натижаларига кўра, жисмоний шахслардан Қирғизистонга ўтказилган пул ўтказмаларининг 93 фоизи Россияга тўғри келган. Республикадан маблағларнинг чиқиб кетиши бўйича статистик маълумотларда Россия Федерацияси ҳам етакчилик қилади — транзакцияларнинг 83 фоизи у ерга жўнатилган.
ℹ️ «Марказий Осиё Капитал банки» 1994 йили «Акыл» ёки «Акылинвестбанк» номи остида ташкил этилган. Ташкилот бозор етакчиси бўлмаган ва бир вақтлар унинг лицензиясини бекор қилиш масаласи муҳокама қилинган. Аммо 2008 йили тузилмани россиялик тадбиркор Георгий Чесноков сотиб олган, у қарзларни тўлаб, банк капиталини оширган. Тадбиркор 2010 йилги инқилобдан сўнг Беларусга қочиб кетган мамлакатнинг ўша пайтдаги президенти Қурманбек Бакиевнинг атрофидагилари билан боғликлиги айтилади. Бу йиллар давомида инвестор муаммоларга дуч келади: «Акыл» банкротлик жараёнига дучор бўлади ва ташқи бошқарув жорий этилади.
2012 йили молиявий тузилмани Қирғизистон парламентининг собиқ спикери Чинибай Турсунбековнинг оиласи деярли 4,5 миллион долларга сотиб олган. Шу билан бирга, ребрендинг бўлиб ўтади, натижада «Марказий Осиё Капитал банки» ОАЖ ташкил этилади. Ўтган йили Жогорку Кенеш собиқ раисининг фарзандлари молиявий фирибгарлик иши бўйича ҳибсга олинган эди, бу ишнинг бир қисми банк билан боғлиқ бўлган.
Жорий йил апрель ойида республика Молия вазирлиги кредит муассасасининг ягона акциядорига айланди.
Бир қатор оммавий ахборот воситалари «Капитал банк» Россияга қарши санкцияларни четлаб ўтиш ва мухолифатдаги Молдова сиёсатчиси Илан Шор билан ҳамкорлик қилиш схемаларида иштирок этаётгани ҳақида ёзган. Аммо Қирғизистон президенти Садир Жапаров маъмурияти бу маълумотни рад этиб, бу даъволар асоссиз, фактлар билан тасдиқланмагани ва мамлакат молия тизимини обрўсизлантиришга қаратилганини қўшимча қилган. ОАЖни ташкил этишнинг асосий мақсадларидан бири трансчегаравий рубль операциялари устидан тўлиқ назорат ўрнатиш, шунингдек, республика молия институтларининг санкцияларни четлаб ўтиш учун фойдаланишига йўл қўймасликдир, дея аниқлик киритган давлат раҳбари администрацияси.
