vaqt.uz сайти фотосурати
Ўзбекистонда мева-сабзавот маҳсулотларини экспорт қилишда давлат томонидан минимал нархларни белгилаш амалиёти бекор қилинади. Мазкур қарор тадбиркорлар фаолиятини эркинлаштириш ва уларнинг ташқи бозорларда рақобатбардошлигини оширишга қаратилган. Тегишли низом Президент Шавкат Мирзиёевнинг 10 октабрдан кучга кирган фармонида белгиланган, деб хабар беради ёзади Vaqt.uz.
Нашрга кўра, мева-сабзавотлар экспортида минимал нархларнинг жорий қилиниши ўтган йили тадбиркорлар ва таҳлилчилар томонидан қаттиқ танқид қилинган. Улар бу амалиётни «экспортга зарба» сифатида баҳолаб, нарх эркинлигининг чекланиши ташқи бозорда рақобат имкониятларини қисқартиришини таъкидлашган. Энди экспорт нархларини давлат томонидан тартибга солиш учта тоифадаги товарлар: тўқимачилик, чарм буюмлар ва пойабзаллар, электр жиҳозлари учун амал қилади.
Шу билан бирга, фармонда қишлоқ хўжалигини ривожлантиришга оид қўшимча имтиёзлар ҳам назарда тутилган. Жумладан, дуккакли экинларни йиғиш техникасини сотиб олган тадбиркорларга техника қийматининг 15 фоизи давлат томонидан қоплаб берилади. Шунингдек, кредит ёки лизинг ставкасининг 10 фоиздан ортиқ қисми ҳам давлат субсидияси ҳисобидан ёпилади.
2026 йил 1 январдан бошлаб иссиқхона хўжаликлари билан шуғулланувчи тадбиркорлар учун ижтимоий солиқ ставкаси 1 фоиз миқдорида белгиланади. Агар жорий йилнинг 1 октябрь ҳолатига солиқ тўлови тўланмаган бўлса, солиқ тўловларини тўлаш муддати қўшимча фоизлар, жарималар ва пенялар ҳисобланмасдан, 2028 йил охиригача узайтирилади.
Бундан ташқари, бундай хўжалик юритувчи субъектлар учун ер солиғи қишлоқ хўжалиги ерларига нисбатан қўлланиладиган ставкалар бўйича ҳисобланади.
Қишлоқ хўжалиги ерларида қурилган иссиқхоналарни қишлоқ хўжалиги ерлари сифатида таснифланмайди. Шу боис тадбиркорлар ердан гаров сифатида фойдаланиб, имтиёзли кредит олиш ҳуқуқига эга бўлади. Бундан ташқари, инфратузилма объектларини, масалан, қозонхона, саралаш ва қадоқлаш объекти ва бошқа объектларни майдоннинг 5 фоизида, лекин 20 сотихдан кўп бўлмаган ҳолда қуришга рухсат берилади.
Иссиқхона хўжаликларига айланма маблағларни тўлдириш, чанг ва газдан тозалаш ускуналарини ўрнатиш учун имтиёзли кредитлар ажратилади. Иситиш ва совутиш тизимига тегишли иссиқлик насосларини ўрнатиш харажатларининг 20 фоизи Энергия самарадорлигини рағбатлантириш ва қўллаб-қувватлаш жамғармаси ҳисобидан қопланади.
Президент қарорида мева-сабзавот маҳсулотларини сотиш бўйича асосий вазифалар белгиланган. Хусусан, 2025-2027 йиллари экспорт 30 фоиздан 70 фоизга ошиши кутилмоқда: келаси йил 3,5 миллиард долларга, 2027 йили эса 4 миллиард долларга эришиш режалаштирилган.
Бундан ташқари, иссиқхонада мева-сабзавот етиштириш 2026 йили 620 минг тоннага, 2027 йили эса 670 минг тоннага етказиш кутилмоқда. Шу мақсадда келгуси икки йилда кўчатлар экиш майдони кенгайтирилиб, қўшимча 20 минг гектар ва мос равишда 15 минг гектар майдон ажратилади.
ℹ️ Ўтган йил 1 майдан бошлаб Ўзбекистон ҳукумати четга экспорт қиланадиган мева-сабзавот маҳсулотларига нархлар назоратини жорий қилган эди. Мутасаддиларга тегишли экспорт шартномалари қийматини мунтазам назорат қилиб бориш топширилган эди.
