Кичик АЭС Ўзбекистоннинг учта вилоятини барқарор электр энергияси билан таъминлайди

АЭС макети. logistan.info сайти фотосурати

Ўзбекистонда кичик атом электр станциясининг (АЭС) ишга туширилиши мамлакатнинг учта вилояти – Жиззах, Самарқанд ва Навоийни барқарор электр энергияси билан таъминлаш имконини беради. Бу ҳақда Ўзбекистон ҳукумати ҳузуридаги Атом энергияси агентлиги («Ўзатом») директори Азим Ахмедхаджаев маълум қилди, деб хабар беради Spot.uz «Ўзбекистон 24» телеканалига таянган ҳолда.

Мулозимнинг қўшимча қилишича, кичик АЭС қурилишининг асосий босқичи аллақачон бошланган. Хусусан, Жиззах вилоятидаги қурилиш майдончасида РИТМ-200Н реакторига эга энергия блоки учун қазиш ишлари олиб борилмоқда.

Ахмедхаджаев бир жойда ҳар бири иккита реактор билан жиҳозланган кичик ва катта қувватли станциялар қурилиши режалаштирилганини тасдиқлади. Агентлик директорининг сўзларига кўра, интеграцияланган АЭС барқарор қувват манбаини таъминлайди, газга боғлиқликни ва қайта тикланадиган энергия ишлаб чиқаришдаги мавсумий тебранишларни камайтиради.

Бундан ташқари, объект қурилиши катта инвестицияларни жалб қилади ва қурилиш, транспорт ва хизмат кўрсатиш соҳаларини ривожлантиришни рағбатлантиради. Шу сабабли Ахмедхаджаев АЭС лойиҳасини миллий манфаатлар, глобал ядро энергетикаси тенденциялари ҳамда барқарор, ишончли ва кам углеродли энергия тизимига ўтиш заруриятини акс эттирувчи стратегик истиқболли қарор деб атади.

Бундан олдин, Ўзбекистон АЭС қурилиш дирекцияси бошлиғи Абдужамил Калмуратов кичик станция қуриш қиймати 1 миллиард доллардан кам бўлишини маълум қилганди. Унинг таъкидлашича, лойиҳа тўлиқ Марказий Осиё республикаси бюджети ҳисобидан молиялаштирилади.

Шу билан бирга, расмийнинг тушунтиришича, лойиҳа қийматининг тахминан 60 фоизи ишнинг биринчи босқичига тўғри келади, қолган 25 фоиздан 40 фоизгача реактор турига қараб белгиланади. Калмуратов бу рақам якуний шартнома тасдиқлангандан кейингина аниқ бўлишини айтиб, сметанинг айниқ қийматини айтишдан бош тортди.

Шу кунларда Ўзбекистонда АЭС лойиҳаси бўйича жамоатчилик эшитувлари ўтказилиши маълум қилинган эди. Тадбирлар жорий йилнинг ноябрь ва декабрь ойларида режалаштирилган. Эшитувлар Жиззах вилояти ҳокимлиги вакиллари, маҳаллий аҳоли, журналистлар, хорижлик кузатувчилар иштирокида очиқ мулоқот тарзида ўтказилади. Якунда овоз бериш жараёни ўтказилади.

Калмуратов дирекция эшитувлар ўтказишга техник ва ташкилий жиҳатдан тайёрлигини тасдиқлади. Унинг таъкидлашича, муҳокама «Росатом» билан шартномани бекор қилишни назарда тутмайди, балки лойиҳага тузатишлар киритиш имкониятини беради.

ℹ️ Ўзбекистон ва Россия ўртасида атом энергетикаси соҳасида, жумладан, Ўзбекистоннинг биринчи атом электр станциясини қуриш бўйича ҳамкорлик битими 2017 йил декабрида имзоланган эди. Қиймати 11 миллиард доллар бўлган биринчи энергоблок 2028 йилда ишга туширилиши режалаштирилган.

«Росатом» билан кичик атом электр станциясини лойиҳалаш, етказиб бериш ва қуриш бўйича янги шартнома — 2024 йил 27 май куни Тошкентда Россия президенти Владимир Путиннинг давлат ташрифи чоғида имзоланганди. КАЭС биринчи бетонини қуйиш 2026 йилнинг иккинчи чорагига мўлжалланган.

АЭС қурилиши режалари Ўзбекистон аҳолиси орасида кўплаб баҳс-мунозараларга сабаб бўлди. Уни қўллаб-қувватловчилар иншоот технологик тараққиёт ва иқтисодий фойда келтиришини таъкидласа, мухолифлар у экологик фалокат ва йирик ўғирлик хавфини келтириб чиқаради, деб ҳисоблайди.