prezident.tj сайти фотосурати
Тожикистон президенти Эмомали Раҳмон XXI асрда Марказий Осиёни ривожлантириш бўйича дўстлик, яхши қўшничилик ва ҳамкорлик тўғрисидаги шартномани имзолади.
Бу тадбир 28 август куни Душанбеда Раҳмоннинг Қозоғистон Бош вазири ўринбосари, Ташқи ишлар вазири Мурат Нуртлеу билан учрашувидан сўнг бўлиб ўтди. Расмий баёнотда таъкидланишича, «мазкур Шартномани амалга ошириш бўйича биргаликдаги ишлар минтақада тинчликни мустаҳкамлаш ва барқарор тараққиётни таъминлаш омилига айланади».
ℹ️ Дўстлик, яхши қўшничилик ва ҳамкорлик тўғрисидаги шартнома 2022 йил 21 июль куни Чўлпон-Ота шаҳрида бўлиб ўтган Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг тўртинчи Маслаҳат учрашувида имзоланган эди. Ҳужжатни Қозоғистон, Ўзбекистон ва Қирғизистон президентлари имзолаган бўлса, Тожикистон ва Туркманистон аввало ички тартиб-қоидаларни якунлаш зарурлигини билдирганди.
Ҳужжатда томонлар «минтақада тинчлик, барқарорлик ва хавфсизликни мустаҳкамлаш йўлида яқиндан ҳамкорлик қилиш», ҳарбий, ҳарбий-техникавий соҳаларда ҳамкорликни ривожлантириш, ўз мустақиллиги, суверенитети ва ҳудудий яхлитлигига таҳдидларнинг олдини олишда бир-бирига кўмаклашиш мажбуриятини олади.
▪️ Шартнома ўз иштирокчиларига куч ишлатиш ёки куч ишлатиш билан таҳдид қилиш, томонлардан бирига қарши қаратилган ҳарбий иттифоқ ёки блокларга қўшилиш, шунингдек, бир-бирига қарши ҳар қандай ҳаракатларни тақиқлайди. Барча баҳсли масалалар фақат дипломатик воситалар билан, шу жумладан келишмовчиликларни ҳал қилиш учун ўзаро ҳамкорликнинг махсус механизмларини яратиш орқали ҳал қилиниши керак.
Шартнома иштирокчилари, агар бу битим иштирокчиларидан бирортасининг суверенитети, хавфсизлиги, барқарорлиги, конституциявий тузуми ёки ҳудудий яхлитлигига зарар етказиши мумкин бўлса, учинчи давлатларга ўз ҳудуди, алоқа тизимлари ва бошқа инфратузилмаларидан фойдаланишига йўл қўймаслик мажбуриятини олади.
▪️ Иқтисодий қисмда келишув сармояларни ўзаро қўллаб-қувватлаш учун шарт-шароитлар яратиш, саноат, транспорт, энергетика ва қишлоқ хўжалиги кооперациясини ривожлантириш, қўшма корхоналар, логистика ва инфратузилма объектларини шакллантиришни назарда тутади. Сув-энергетика ресурсларидан самарали фойдаланиш, транспорт инфратузилмасини ривожлантириш масалаларига алоҳида эътибор қаратилган.
▪️ Ижтимоий-гуманитар соҳада келишув минтақа давлатларининг таълим, фан ва маданият муассасалари ўртасидаги алоқаларни ривожлантириш, этник, тил ва маданий ҳуқуқларни қўллаб-қувватлаш, шунингдек, Марказий Осиёнинг умумий тарихий-маданий меросини тарғиб қилиш бўйича биргаликдаги ҳаракатларни кўзда тутади. Соғлиқни сақлаш соҳасида иштирокчилар эпидемияларга қарши курашиш, телемедицинани ривожлантириш ва тиббий технологиялар соҳасида тажриба алмашишни мақсад қилган.
▪️ Ҳужжатда трансмиллий жиноятчилик, терроризм, ноқонуний миграция, одам ва наркобизнесга қарши курашиш бўйича қўшма чора-тадбирлар, бошқа иштирокчи-давлатлар ҳудудида жойлашган фуқароларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш тизимини ривожлантириш қоидалари ҳам ўрин олган.
Шартноманинг амалга оширилиши интеграция жараёнларини илгари суриши, миллий иқтисодиётларнинг рақобатбардошлигини ошириши ва Марказий Осиё халқлари фаровонлиги учун қулай шароитлар яратиши кутилмоқда.
