Осиё тараққиёт банки (ОТБ) Орол денгизи ҳавзасидаги сув ресурсларини бошқариш учун 150 млн миқдорида кредит ажратади. 27 сентябрь куни Ўзбекистон президенти ушбу лойиҳани амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисидаги қарорни имзолади.
Ўзбекистон ОТБ билан шу йилнинг июнь ойида шартнома имзолаган эди. Лойиҳанинг умумий қиймати 194,9 миллион долларни ташкил этади. Ушбу суммага Ўзбекистон ҳиссаси – 40,2 миллион доллар эквиваленти киради, шундан 26,6 миллион доллари ҚҚСни қайтариш ва республика бюджети маблағлари ҳисобидан божхона тўловларидан озод қилиш кўринишида бўлади. Қолган маблағ Осиё тараққиёт жамғармаси (3 миллион доллар), ОТБ юқори технологиялар жамғармаси (0,3 миллион доллар) ва фермер хўжаликлари (уларнинг улуши 1,38 миллион доллар) ўртасида тақсимланади.
Лойиҳа Қорақалпоғистон, Бухоро, Сурхондарё ва Хоразм вилоятларида етти йил давомида – 2022 йилдан 2029 йилгача амалга оширилади. ОТБ кредити 25 йил муддатга, жумладан, беш йиллик имтиёзли даврга ажратилади.
Лойиҳани амалга ошириш учун сув хўжалиги вазирлиги масъулдир. Лойиҳани бошқариш ва мувофиқлаштириш функциялари Сув хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Сув хўжалигида хорижий инвестициялар лойиҳаларини амалга ошириш марказига юкланган.
Орол денгизи — Ўрта Осиёда, Қозоғистон ва Ўзбекистон чегарасида жойлашган собиқ сувсиз шўр кўл. 1960-йиллардан бошлаб денгиз сатҳи тез пасая бошлади, жумладан, асосий озиқлантирувчи дарёлар — Амударё ва Сирдарёдан суғориш учун сув тортиб олиниши ҳисобига. 1989 йилда денгиз иккита алоҳида сув омборига — Шимолий (Кичик) ва Жанубий (Катта) Орол денгизига бўлинди.
Бир вақтлар дунёда тўртинчи энг катта ёпиқ денгиз ҳиобланган Орол, ҳозирга келиб деярли қуриб, кичик сув ҳавзасига айланди. Оқибатда тижорат балиқларининг қимматбаҳо турлари, шунингдек, минтақада яшаган ёввойи ҳайвонлар — Турон йўлбарси, гепард, оққушлар, фламинголар, эгретлар йўқолиб кетди. Орол денгизининг очиқ қисмида 5,5 миллион гектардан ортиқ майдонга эга шўр чўллар пайдо бўлди, у ерда чанг бўронлари кўтарилиб, минглаб километрларгача атмосферага тонналаб чанг ва заҳарли тузларни кўтариб, ўсимликларни йўқ қилмоқда. Денгизнинг қуриши бутун Марказий Осиё учун экологик ҳалокатга айланди ва минтақа давлатларига жиддий ижтимоий-иқтисодий зарар етказди.
Февраль ойида ОТБ 2022-2024-йиллари Ўзбекистонда умумий қиймати 2,8 миллиард доллар бўлган 27 та лойиҳанинг амалга оширилишида ёрдам бериши ҳақида хабар берилган эди.
