akorda.kz сайти фотосурати
Қозоғистон ва Франция ўртасидаги муносабатлар стратегик хусусият касб этди. Бу ҳақда 5 ноябрь куни илк бор давлат ташрифи билан Францияда бўлиб турган Республика Президенти Қосим-Жомарт Тўқаев маълум қилди. Унинг сўзларини Оқўрда матбуот хизмати келтирди.
Қозоғистон раҳбари Францияни ўз мамлакатининг Европа Иттифоқидаги «яқин ва ишончли» ҳамкори деб атади ва ўзаро манфаатли ҳамкорликни сифат жиҳатидан янги босқичга кўтариш ниятида эканини таъкидлади.
«Ўтган йили икки давлат ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 4,2 миллиард долларни ташкил этган бўлса, жорий йили бу кўрсаткичга 9 ойда эришдик. Франция мамлакатимизга сармоя киритиш бўйича олтинчи ўринда туради. Франциянинг Alstom, Total Energies, Air Liquide, Orano, Vicat, Danone, Lactalis каби гигант компаниялари Қозоғистонга катта миқдорда сармоя киритди, уларнинг умумий ҳажми 19,5 миллиард долларга етди. Нефть-газ, тоғ-кон саноати, қурилиш, авиация, машинасозлик ва соғлиқни сақлаш соҳаларида алоқалар мустаҳкамланмоқда», — деди Тўқаев.
Ўз навбатида, Франция етакчиси Эмманюэль Макрон Франция ва Қозоғистон ўртасидаги муносабатлар «ўзининг аҳамияти ва долзарблигини исботлаганини» таъкидлади. Ҳар икки давлат ҳам БМТ Низомига риоя қилиш, ҳудудий яхлитлик тамойилини ҳурмат қилиш ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш асосида муҳим минтақавий ва халқаро муаммолар бўйича бир хил қарашларга эга.
Макрон, шунингдек, иқлим ўзгариши ва терроризм каби глобал муаммоларга қарши курашда биргаликдаги саъй-ҳаракатлар муҳимлигини таъкидлаб, икки томонлама муносабатларнинг янада мустаҳкамланиши ўзаро ўсиш ва фаровонлик учун янги имкониятлар яратишини таъкидлади.
Музокаралар якуни бўйича икки давлат президентлари қўшма декларацияни қабул қилишди, унда бошқа нарсалар қатори «энергетика, жумладан, ядровий, муҳим фойдали қазилмалар, транспорт ва аэрокосмик, шунингдек, қишлоқ хўжалиги, соғлиқни сақлаш ва барқарор шаҳар ривожланиши каби соҳаларда ҳамкорлик қилиш ўрин олган».
Ҳужжатда, шунингдек, Макрон Қозоғистоннинг энергетика суверенитети ва иқтисодиётни карбонсизлантириш соҳасидаги мақсадларини қўллаб-қувватлагани, Франция «Қозоғистон томонидан фуқаролик атом энергетикасини ривожлантириш бўйича қабул қилинадиган ҳар қандай қарорнинг амалга оширилишига фаол ҳисса қўшишга тайёр» экани таъкидланган.
Франция матбуоти яқинда икки давлат раҳбарлари атом энергетикасини муҳокама қилишини ёзган эди. Франциянинг Électricité de France (EDF) дунёдаги энг йирик атом электр станциялари оператори Қозоғистонда атом электр станциясини қуриш лойиҳасида иштирок этишни кутмоқда. Тўқаев Парижга ташрифи доирасида Électricité de France бош директори Люк Ремон билан учрашди. Президент унга Остона станция қуриш учун халқаро консорциум тузиш имкониятини кўриб чиқаётганини маълум қилди. Ремон, ўз навбатида, EDFнинг «Казатомсаноат» билан ўзаро манфаатли ҳамкорликни давом эттириш ниятини тасдиқлади, шунингдек, қайта тикланадиган энергия соҳасида истиқболли лойиҳаларни амалга ошириш бўйича ўз таклифларини билдирди, деб хабар беради Оқўрда матбуот хизмати.
Умуман олганда, музокаралар натижасида Қозоғистон ва Франция ўртасида ҳамкорлик бўйича 36 та ҳужжат, жумладан, умумий қиймати 2,2 миллиард долларлик 14 та тижорат битими имзоланди.
Улар орасида реадмиссия (давлатларнинг бошқа давлатдан чиқариб юборилган фуқароларини қайтариб олишга розилиги) тўғрисидаги ҳукуматлараро битим бор. Шунингдек, имзоланган ҳужжатлар орасида муҳим ресурслар ва фойдали қазилмалар бўйича стратегик шериклик бўйича йўл харитаси, Қозоғистоннинг «Самрук-Казына» миллий фаровонлик фонди ва Франциянинг Société Générale S.A. молиявий гуруҳи ўртасида ҳамкорлик тўғрисидаги битим, Қозоғистон Темир йўллари ва француз ишлаб чиқарувчиси Alstom Transport SA ўртасида электровозлар бўйича ҳамкорлик шартномаси, икки давлатнинг ихтисослашган институтлари ўртасида археология соҳасидаги ҳамкорлик тўғрисидаги протокол ўрин олган.
