Ўзбекистон Олий Мажлиси Сенати (парламент юқори палатаси) қонун ҳужжатларига дарахтларни ноқонуний кесганлик учун жазони кучайтиришга қаратилган ўзгартишларни маъқуллади. Янги қоидаларга кўра, жарималар миқдори оширилиб, худди шундай ҳуқуқбузарлик бир йил давомида такрор содир этилган тақдирда, айбдор шахс 15 суткагача маъмурий қамоққа олиниши мумкин, деб хабар беради республика парламенти юқори палатаси матбуот хизмати.
Қимматбаҳо дарахт ва бута турларининг кесилиши, илдизи кесилиши, шикастланиши ёки йўқ қилинишига олиб келган ҳолат учун маъмурий жавобгарлик жорий этилади. Gazeta.uz нинг аниқлик киритишича, қоидабузар деб топилган мансабдор шахс 15 дан 25 та базавий ҳисоблаш миқдорида (БҲМ) – 4,9 миллион сўмдан (435 доллар) 8,2 миллион (726 доллар) гача жаримага тортилади.
Дарахтларни қонунга хилоф равишда кесиш, илдизи билан кесиш, шикастлаш, йўқ қилиш ёки қайта кўчат ўтқазиш (Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 79-моддаси) учун пул жарималари қуйидагича оширилади:
✅ фуқаролар учун — 10 дан 20 БҲМ гача (илгари 5 дан 10 гача эди) — 3,3 миллион сўмдан (290 доллар) 6,6 миллионгача (581 доллар);
✅ юридик шахслар учун — 15 дан 20 БҲМ гача (10 дан 15 гача бўлган) — 4,9 миллион сўмдан ($435) 6,6 миллионгача (581 доллар).
Эндиликда жиноятни такрор содир этганлик учун жисмоний шахслар учун энг юқори жарима миқдори 25 БҲМ (8,2 миллион сўм ёки 726 АҚШ доллари), компаниялар учун 35 БҲМ (11,5 миллион сўм ёки 1017 АҚШ доллари)ни ташкил этади.
Агар фуқаро маъмурий жазо қўлланилганидан кейин бир йил ичида дарахтларни ноқонуний кесиб ташлаганлиги аниқланса, у 15 суткага қамоққа олиниши мумкин.
Ўзбекистон Сенати мажлисида сўзга чиққанлар 2020 йили мамлакатда 7812, 2021 йили 8243, ўтган йили 4599 дарахт ноқонуний кесилган статистик маълумотларни эълон қилди.
Шу билан бирга, 2022 йили мазкур ҳуқуқбузарлик учун 7,3 миллиард сўм (тахминан 643 минг АҚШ доллари) миқдорида жарима қўлланилган ва 10 миллиард сўм (880 минг доллар) миқдоридаги зарар ундирилган.
Дарахт ва буталарни кесиш учун жазо қаттиқроқ бўлиши мумкин, чунки ўтган йил сентябрь ойида Тошкент шаҳар Халқ депутатлари Учтепа тумани Кенгаши депутати Нуриддин Зайнитдинов пул жарималари ўрнига реал қамоқ жазоларини белгилашни таклиф қилган эди. Аммо расмийлар ҳозиргача бу фикрдан воз кечишди.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистонда 2019 йил ноябрь ойидан бошлаб дарахт ва буталарни кесишга мораторий жорий қилинган, 2022 йил январидан эса уни бузганлик учун жазо кучайтирилган. Шунга қарамай, мамлакатда ўсимликларни ноқонуний йўқ қилиш давом этмоқда.